Bosna Hersek, Yugoslavya’nın 1992 yılındaki dağılmasından sonra ortaya çıkan bir millet olarak kuzeyde Bosna ve güneyde Hersek olmak üzere iki ayrı bölgeden oluşur. Ülke çoğunlukla dağlık alanlardan oluşur, kuzey bölgelerinde ise tepelik-düzlük vardır. Bosna-Hersek, Osmanlı İmparatorluğu yönetiminden oldukça etkilenen bir ülke olarak hâlâ Müslüman bir ülke olarak tanımlanır. Öte yandan 1992 ve 1994 seneleri arasında Sırplar, Hırvatlar ve Müslümanlar arasında ortaya çıkan kavgaların temelinde de bir kültür yapısına bürünmüş, Katolik ve Ortodoks bileşenlere de sahiptir.
Bosna-Hersek’in başkenti neresi?
“Bosna-Hersek’in başkenti neresi?” sorusuna yanıtı şöyledir:
Bosna-Hersek’in başkenti ve en büyük kenti Saraybosna’dır. Bununla beraber Bosna-Hersek Federasyonu’nun ve fiilî başkenti Banyaluka olan Sırp Cumhuriyeti’nin de hukuki başkenti konumundadır. Saraybosna Kantonu’nun da merkezi olarak sayılır.
Saraybosna, Bosna bölgesindeki Dinar Alpleri’yle çevrelenmiş, Saraybosna Vadisi’nde Miljacka Nehri’nin etrafında kurulmuştur. Şehir, içerisinde yer alan dini çeşitliliğiyle öne çıkar. Şehirde Müslümanlık, Katoliklik, Ortodoksluk ve Musevîlik yüzyıllar boyunca barış içerisinde bir arada var olan dini yapılardır. Bu nedenle Saraybosna, Avrupa’nın Kudüs’ü olarak tanımlanmaktadır. Saraybosna bütün Balkan bölgesindeki en kültürel şehirler arasında öne çıkar.
Bu şehirde ortaya çıkan ilk yerleşimin kalıntıları tarih öncesi dönemlere kadar dayansa da modern olarak yapılanması 15. yüzyılda Osmanlıların bu bölgeyi hakimiyeti altına almasıyla beraber başlar. Osmanlı Devleti’nin 1463 senesinde bölgeyi fethetmesiyle şehirde büyük bayındırlık faaliyetleri başlar ve bu sayede Saraybosna, Türklerin Avrupa topraklarında kurduğu en büyük şehir niteliğini taşır. Bu unvan günümüzde hâlâ geçirli sayılır. Bugünkü Saraybosna şehrinin geçmişteki ismi Vrhbosna’dır. Şehir, Saraybosna ismini Osmanlı İmparatorluğu hakimiyeti altındayken almıştır.
Saraybosna’ya nasıl gidilir?
Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da bulunan Saraybosna Havalimanı ya da diğer adıyla Butmir Havalimanı uluslararası bir havalimanı niteliğini taşır. Ülkemizden direkt uçuşlar gerçekleştirilir ve vizeye ihtiyaç duyulmaz. Saraybosna dağlık bir alanda bulunduğundan dolayı bu şehirde kış mevsimi diğer bölgelere göre daha sert geçer. Ekim ayı ortasında veya mayıs ayının sonrasında da kar yağışının görüldüğü zamanlar olmuştur.
Saraybosna’da gezilecek yerler
Saraybosna’da görülmesi gereken yerler şu şekildedir:
Baščaršija (Başçarşı)
Osmanlı hakimiyeti altındaki Başçarşı, Saraybosna’nın şehir merkezi olarak anılır. Şehri ziyaret edenlerin mutlaka görmesi gereken yerlerden biridir. Bölgedeki sokaklarda yürürken ülkemizdeki Edirne ve Bursa benzeri atmosfere şahitlik edilebilir.
Gazi Hüsrev Yadigâr Cami
Osmanlı ve İslam dininin etkisi nedeniyle Saraybosna’nın pek çok noktasında camiler inşa edilmiştir. Gazi Hüsrev Yadigâr Cami de Saraybosna’daki önemli camilerden biri olarak dikkati çekmektedir. Bey Camii olarak da bilinen cami, Osmanlı mimarisinin en göze çarpan eserlerinden biri olup, Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1531 yılında Mimar Sinan’a inşa ettirilmiştir.
Saraybosna Tüneli
Saraybosna Tüneli, Bosna-Hersek’te yaşanan savaş esnasındaki zorlukları temsil eden yapılardan biridir. Tünelin diğer isimleri Spasa Tüneli ve Umut Tüneli olarak da anılır. Mart ve Haziran 1993 tarihleri arasında gerçekleşen Bosna Savaşı’ndaki kuşatma altında olan Saraybosna’yı havalimanına bağlamak için yapılan bu tünel savaş sırasında yiyecek, insani yardım ve cephanenin bölgeye ulaşması ve insanların şehirden tahliye edilebilmesi için kullanılmış.
Saraybosna mutfağı
Boşnak mutfağında pek çok yemekte baharat kullanıldığına rastlanır ancak çoğunlukla dengeli bir şekilde eklenir. Yemeklerin bol miktarda suda pişirilmesi sayesinde genellikle hafif olduğu görülür. Yemeklerin sosları genellikle tencerede pişen et ve sebzelerin sularından elde edilir, dolayısıyla tamamen doğaldır.
Geleneksel Boşnak tariflerinde genellikle domates, patates, soğan, sarımsak, biber, salatalık, havuç, lahana, mantar, ıspanak, kabak, kurutulmuş ve taze fasulye, kırmızı biber gibi gıdaların kullanımı yaygındır. Et yemeklerinde ağırlıklı olarak sığır eti ve kuzu tercih edilir. Ülkedeki Müslüman vatandaşlar domuz eti tüketmezler.
Türk mutfağıyla birçok ortak lezzete olan Boşnak mutfağında bilinen etli yemekler şu şekilde sıralanabilir:
Ćevapi (Boşnak Köftesi), pljeskavica (patatesli yemek), begova čorba (etli ve sebzeli çorba), sogan-dolma (soğan dolması), ćufte (köfte), burek (etli börek), japrak (yaprak sarma).
Boşnak tatlılarında da Türk mutfağının etkileri görülmektedir. Bunun en büyük örneği baklavadır.
